www.gw03rzeszow.fora.pl

Ewelina21

PYTANIA Z MIKROEKONOMII:

1. Istota i historia nazwy nauki "ekonomia".
2. Produkcja i czynniki produkcji (ujęcie tradycyjne i współczesne).
3. Potrzeby ludzkie i środki ich zaspokajania.
4. Istota, rodzaje i cechy praw ekonomicznych.
5. Istota, przedmiot i metoda mikroekonomii.
6. Istota, przedmiot i metoda makroekonomii.
7. Istota gospodarki rynkowej (wolnorynkowej, regulowanej i społecznej gospodarki rynkowej).
8. Istota i klasyfikacja rynków.
9. Istota i determinanty popytu.
10. Prawo popytu i krzywa popytu.
11. Elastyczność cenowa popytu.
12. Elastyczność dochodowa popytu.
13. Istota i determinanty podaży.
14. Prawo podaży i krzywa podaży.
15. Elastyczność cenowa podaży.
16. Rynkowy mechanizm powstawania tzw. ceny równowagi.
17. Funkcje i strategie ustalania cen.
18. Gospodarstwo domowe jako podmiot rynku.
19. Metody wyjaśniania logiki zachowania gospodarstw domowych na rynku.
20. Gospodarstwo domowe na rynku pracy i na rynku kapitałowym.
21. Istota konkurencji doskonałej.
22. Scharakteryzować krzywą produkcji w jednostkach fizycznych (tzw. krzywa Knighta).
23. Podstawowe zagadnienia teorii kosztów (koszty stałe, oraz zmienne - krzywe tych kosztów, koszty całkowite, przeciętne i krańcowe).
24. Podstawowe zagadnienia teorii utargów (utargi całkowite, przeciętne i krańcowe).
25. Zysk przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej.
26. Zachowanie się przedsiębiorstwa na rynku czynników produkcji.
27. Monopol jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej.
28. Konkurencja monopolistyczna jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej.
29. Oligopol jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej.

Ewelina21

[link widoczny dla zalogowanych]

1. Istota i historia nazwy nauki „ekonomia”:
Ekonomia – jest nauką społeczną (humanistyczną) i empiryczną, zajmującą się działalnością człowieka w sferze gospodarowania. Od innych nauk ekonomicznych różni się stopniem uogólnienia. To nauka o prawach rządzących produkcją, podziałem i wymianą dóbr, służących do zaspokojenia potrzeb ludzkich (konsumpcji). Szeroki zakres ekonomii dzieli się na dwie podstawowe części: mikroekonomię i makroekonomię.
Nazwa ekonomia, lub ekonomika pochodzi z języka greckiego, od słów oikos – dom i nomos – prawo. Pierwotnie oznaczała naukę o prawach gospodarstwa domowego i w tym znaczeniu używali tej nazwy Ksenofont (444 – 335 r. p.n.e.) w utworze „Ekonomika”, oraz Arystoteles (384 – 322 r. p.n.e.) w pracy „Polityka”.

2. Produkcja i czynniki produkcji:
Produkcja – jest to świadoma i celowa działalność człowieka zmierzająca do przekształcenia zasobów i sił przyrody na dobra służące do zaspokojenia potrzeb ludzkich. Działalność ta może polegać na wydobywaniu zasobów, przerabianiu ich, przemieszczaniu w przestrzeni, oraz przechowywaniu w czasie.
W procesie produkcji wyróżniamy dwa rodzaje dóbr i usług:
a) nakłady – dobra i usługi zużywane na wytworzenie pożądanych dóbr i usług. Nakłady dzielą się na:
- zasoby naturalne – dary przyrody używane w procesie produkcji i obejmujące: ziemię rolniczą, zasoby energetyczne i surowce, oraz szeroko rozumiane środowisko naturalne (woda, powietrze),
- zasoby prac – obejmujące potrzebny w procesie produkcji czas pracy ludzi różnych zawodów i różnych kwalifikacji,
- zasoby kapitału – składające się z wytworzonych przez gospodarkę dóbr gospodarczych, służących do produkowania innych dóbr – stąd nazwa dobra kapitałowe, a ich powiększanie to – akumulacja kapitału.
b) efekty – dobra i usługi, będące wynikiem procesu produkcji i służące do konsumpcji, bądź do dalszego procesu produkcji.

3. Potrzeby ludzkie i środki ich zaspokajania:
Gospodarowanie, lub działalność gospodarcza ma na celu zaspokajanie różnorodnych materialnych i niematerialnych potrzeb człowieka, takich jak: jedzenie, wypoczynek, ochrona przed chłodem, zdobywanie wiedzy, ochrona zdrowia, rozrywki i wiele innych.
Potrzeby ze względu na charakter można podzielić na:
a) elementarne (biologiczne) – zaspokajanie tych potrzeb jest niezbędne dla życia.
b) wyższego rzędu – wynikają ze współżycia społecznego i są wytworem społeczno – historycznego rozwoju, oraz kultury danego społeczeństwa, np. uczenie się, twórczość, życie publiczne.
Potrzeby mogą być indywidualne i zbiorowe. Charakteryzują się wieloma istotnymi z ekonomicznego punktu widzenia cechami:
a) mogą powtarzać się przez ponowne pojawienie się i wymagają ponownego zaspokojenia w różnej częstotliwości,
b) mogą zanikać, a na ich miejscu mogą pojawiać się inne i w związku z tym można je zmieniać, wpływając na kształcenie określonego stylu życia, oraz odpowiadającego mu modelu spożycia,
c) mogą różnić się co do intensywności występowania i tworzyć w związku z tych hierarchiczną strukturę uporządkowaną wg pilności ich zaspokajania, oraz ważności, co do kolejności zaspokajania, przy czym hierarchia ta może się również zmienić.
Konsumpcja – zaspokajania potrzeb ludzkich poprzez użytkowanie i zużywanie dóbr konsumpcyjnych. Dzieli się na:
a) Indywidualną – poszczególnych członków społeczności krajowej,
Konsumpcja indywidualna może być finansowana:
- z dochodów osobistych ludności (płace, renta, zysk),
- z funduszów społecznych (bezpłatne szkolnictwo, ochrona zdrowia).
b) Ogólnospołeczną – całego społeczeństwa jako zorganizowanej zbiorowości. Konsumpcja ogólnospołeczna obejmuje spożycie dóbr i usług, które nie mają konkretnych indywidualnych odbiorców (instytucje i urzędy państwowe).

4. Istota, rodzaje i cechy praw ekonomicznych:
Prawa ekonomiczne – są to wzajemne więzi między istotnymi cechami różnych zjawisk ekonomicznych, mające charakter: ogólny, konieczny, nieprzypadkowy i stosunkowo trwały.
Rodzaje praw ekonomicznych:
- prawa przyczynowe – oznaczają, że po zdarzeniu A następuje zdarzenie B, przy czym A jest przyczyną, a B jest skutkiem,
- prawa funkcjonalne – występują pomiędzy ilościowo wymiernymi kategoriami np. popyt jest funkcją ceny, podaż też jest funkcją ceny,
- prawa współistnienia, czyli łączne – np. prawo popytu i podaży,
- postępowania ludzi, oddziałuję na bodźce ekonomiczne,
- splotu działań ludzkich, wymiana rezultatów swojej działalności,
- techniczno - bilansowe, czyli relacje nakładów i wyników zdeterminowane określoną techniką.
Cechy praw ekonomicznych:
- obiektywny charakter praw ekonomicznych – są niezależne od podmiotu, świadomości,
- stochastyczny – czyli statystyczny charakter praw polega na tym, że przejawiają się w dużej liczbie zjawisk, a w poszczególnych pojedynczych mogą być odstępstwa,
- historyczny – ograniczone są warunkami i czasem - dotyczą konkretnego warunku.

5. Istota, przedmiot i metoda mikroekonomii:
Mikroekonomia – zajmuje się funkcjonowaniem podstawowych jednostek gospodarczych przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowego. Bada ona zachowanie małych i dużych przedsiębiorstw przy podejmowaniu decyzji dotyczących rodzaju i ilości produkowanych dóbr, lub świadczonych usług. Podobnie bada zachowanie konsumentów i ich decyzje dotyczące wyboru kupowanych towarów. Do zakresu zainteresowań mikroekonomii zalicza się również zasady kształtowania się cen dóbr finalnych i cen czynników produkcji, jednostkowego podziału dochodu i bogactwa między jednostki gospodarujące, oraz funkcjonowania pieniądza i działalności banków.

6. Istota, przedmiot i metoda makroekonomii:
Makroekonomia – zajmuje się funkcjonowaniem gospodarki narodowej jako całości, posługując się wielkościami zagregowanymi, takimi jak produkt globalny, dochód narodowy, zagregowany poziom cen. W kręgu zainteresowań makroekonomii są takie zjawiska ekonomiczne, jak: ogólna równowaga rynkowa, cykle koniunkturalne, bezrobocie, inflacja, międzynarodowa współpraca gospodarcza, wzrost i rozwój gospodarczy, regulacyjna polityka państwa.

7. Istota gospodarki rynkowej (wolnorynkowej, regulowanej i społecznej gospodarki rynkowej):
Wszystkie systemy gospodarcze można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
a) gospodarkę centralnie kierowaną,
b) gospodarkę rynkową z odmianami:
- wolnorynkową – oparta jest na zasadzie całkowitej swobody działania zwanej leseferyzmem. Firmy i gospodarstwa domowe w tej gospodarce kierują się wyłącznie własnym interesem, bez żadnej ingerencji z zewnątrz, lub dyrektyw rządu. Operacje rynkowe przeprowadza się bez żadnych ograniczeń, a rynek stanowi główną instytucję regulująca działalność gospodarczą. System gospodarki wolnorynkowej jest system samoregulacyjnym,
- regulowaną – funkcjonowanie gospodarki wolnorynkowej w czystej postaci w rzeczywistości jest raczej niemożliwe z powodu różnego rodzaju zakłóceń, wymagających korygowania przez państwo. Do typowych zakłóceń należą powtarzające się cyklicznie wahania koniunkturalne, oraz różnego rodzaju niesprawności rynku, spowodowane czynnikami zewnętrznymi,
- społeczną gospodarkę rynkową – stanowi odmianę regulowanej gospodarki rynkowej i polega na połączeniu zasady wolnego rynku z zasadą społecznego wyrównywania, lub korygowania pierwotnego podziału za pomocą wydatków socjalnych państwa i polityki podatkowej. Jest to synteza gwarantowanej przez państwo wolności gospodarczej i zobowiązania państwa do zapewnienia sprawiedliwości społecznej.

8. Istota i klasyfikacja rynków:
Rynek – jest to instytucja gospodarcza, spełniająca regulacyjną funkcję między sprzedającymi, a kupującymi, którzy wchodzą ze sobą w stosunki wymiany.
Rynki mogą być proste, gdy mamy do czynienia np. z wymianą na placu targowym, lub złożone, na których wymiana dokonuje się za pośrednictwem różnych instytucji i urządzeń technicznych (np. za pomocą kart kredytowych, przy wykorzystaniu komputera i telefonicznego zamówienia).
Ze względu na zasięg terytorialny rynki dzieli się na: lokalne, krajowe i międzynarodowe.
W zależności od tego, co stanowi przedmiot kupna - sprzedaży, występują rynki produktów, rynki pracy i rynki pieniądza. Charakterystycznym zjawiskiem są rynki poszczególnych produktów, odgrywających szczególnie ważną rolę w gospodarce światowej, np. rynki zbóż, rynek stali, rynek ropy naftowej.
Do specyficznych form rynku zalicza się:
a) rynek regulowany – objęty bezpośrednią kontrolą państwa, udzielającego licencje sprzedającym, ustalającego kwoty kupna i sprzedaży, oraz ceny maksymalne i minimalne,
b) rynek zorganizowany – np. giełda towarowa, lub giełda walorów, na której w sposób zorganizowany, za pośrednictwem maklerów, dokonuje się wymiany produktów, lub innych wartości i ustala się ceny ogłaszane w tzw. cedule giełdowej.

9. Istota i determinanty popytu:
Popyt – to założona odwrotna relacja między ceną dobra, lub usługi, a ich ilością, którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym odcinku czasu, przy założeniu, że wszystkie inne elementy charakteryzujące sytuację rynkową pozostają bez zmiany.
Determinanty – to czynniki, które wpływają na kształtowanie się wielkości popytu.
Główne determinanty popytu to:
- gusty i preferencje konsumentów,
- ceny innych dóbr,
- dochody konsumentów i ich podział,
- liczba konsumentów,
- oczekiwania dotyczące przyszłych cen i dochodów,
- efekty naśladownictwa i demonstracji.

10. Prawo popytu i krzywa popytu:
Prawo popytu – mówi, że gdy cena rośnie to popyt maleje i odwrotnie. Jest ono odzwierciedleniem ogólnej tendencji w zachowaniu nabywców względem ceny dobra, kupujących więcej danego dobra przy niższych cenach i mniej przy cenach wyższych. Inaczej mówiąc, przedstawia ono rozkład ilości dobra nabywanego przez konsumentów przy różnych cenach, przy założeniu, że pozostałe czynniki nie ulegają zmianie.
Obrazem graficznym prawa popytu jest krzywa popytu o nachyleniu ujemnym, przedstawiająca wykres ilustrujący rozkład popytu, tzn. ilości produktu kupowanego przez nabywców, przy różnych cenach.

11. Elastyczność cenowa popytu:
Cenowa elastyczność popytu – stanowi o intensywności reakcji konsumentów, która przejawia się skalą zmiany wielkości zakupów na zmianę ceny. Jest to względna zmiana ilości popytu w stosunku do względnej zmiany ceny danego dobra. Zwykle jest ona ujemna, gdyż zgodnie z prawem popytu, gdy cena rośnie, to ilość popytu maleje i odwrotnie. Do obliczania zmian ilościowych popytu zależnie od zmiany ceny towaru służy współczynnik elastyczności cenowej popytu:
Ecp = ∆Q/Q : ∆P/P gdzie:
Q – popyt w okresie bazowym,
∆Q – przyrost lub spadek popytu w okresie badanym,
P – cena w okresie bazowym,
∆P – przyrost lub spadek ceny w okresie badanym.

12. Elastyczność dochodowa popytu:
Elastyczność dochodowa popytu – wyraża stopień reakcji popytu na zmiany dochodu. Wskaźnik elastyczności dochodowej popytu wylicza się, jako stosunek względnej zmiany ilości popytu do względnej zmiany dochodu konsumenta:
Edp = ∆Q/Q : ∆Y/Y gdzie:
Q – popyt w okresie bazowym,
∆Q – przyrost lub spadek popytu w okresie badanym,
Y – dochód w okresie bazowym,
∆Y – przyrost dochodu w okresie badanym.

13. Istota i determinanty podaży:
Podaż – to ilość dobra, jaką sprzedający są gotowi zaoferować, przy różnym poziomie ceny. Jest to złożona relacja między ilością dobra, którą producenci są skłonni oferować w danym odcinku czasu, a ceną przy założeniu, że inne zjawiska na rynku nie ulegną zmianie.
Główne determinanty podaży to:
- zmiany produktywności wywołane zmianami technologii produkcji,
- zmiany opłacalności produkcji innych dóbr,
- zmiany dostępności różnych zasobów produkcyjnych,
- ilość przedsiębiorstw w gałęzi branży,
- polityka państwa.

14. Prawo podaży i krzywa podaży:
Prawo podaży – wyraża dodatnią relację między ilością podaży, a ceną danego dobra n, tzn. zawsze ze wzrostem ceny danego dobra jego podaż na rynku wzrasta i odwrotnie – przy jej spadku podaż maleje. Jest ono odzwierciedleniem ogólnej tendencji w zachowaniu sprzedawców przy zmianie ceny dobra, produkujących i sprzedających więcej dobra przy cenie wyższej i mniej przy cenie niższej.
Obrazem graficznym prawa podaży jest krzywa podaży o nachyleniu dodatnim, przedstawiająca wykres ilustrujący rozkład podaży, tzn. ilości produktu sprzedawanego przez sprzedawców przy różnych cenach. Krzywa podaży jest więc funkcją dwóch zmiennych podaży S, oraz ceny P i wyraża zależność między tymi zmiennymi, określoną przez prawo podaży. Wynika z niego, że pod wpływem zmiany ceny, zmienia się ilość podaży, czyli ilość oferowanego produktu, przy założeniu, że pozostałe czynniki podaży pozostają bez zmian. Również zmiana podaży na dany produkt wywiera wpływ na zmianę ceny. Jeżeli na rynku pojawi się większa ilość danego dobra, to może ono spowodować obniżenie ceny tego dobra.

15. Elastyczność cenowa podaży:
Elastyczność cenowa podaży – wyraża stopień reakcji ilości podaży dobra na zmianę ceny tego dobra. Wskaźnik elastyczności cenowej podaży Es wylicza się jako stosunek względnej zmiany ilości podaży do względnej zmiany ceny rynkowej tego dobra:
Es = ∆Qs/Qs : ∆P/P
Elastyczność cenowa podaży jest zwykle dodatnia, gdyż w miarę wzrostu ceny rośnie podaż, a w przypadku spadku ceny na rynku podaż danego dobra maleje.

16. Rynkowy mechanizm powstawania tzw. ceny równowagi:
Rozważając dwie wielkości, tj. popyt i podaż we wzajemnym oddziaływaniu, stwierdzić można, że gra popytu i podaży to istota mechanizmu rynkowego. W wyniku tej gry kształtuje się cena. Oddziałuje ona zwrotnie na kształtowanie się popytu i podaży, jest głównym czynnikiem współokreślającym te wielkości. Cena jest sygnałem rynku kierowanym w stronę producentów i konsumentów, oraz skłaniającym ich do podjęcia odpowiednich decyzji, mających doprowadzić do stanu równowagi, między uczestnikami gry rynkowej. Jest to najbardziej pożądany stan na rynku pojedynczego dobra, jak i całego ryku.
Cena równowagi – to cena, w kierunku której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na poziomie której będzie pozostawał po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic w otoczeniu nie uleganie zmianie.

17. Funkcje i strategie ustalania cen:
Funkcje cen:
a) funkcja rachunkowo - informacyjna – ceny rynkowe stają się narzędziem rachunku ekonomicznego prowadzonego przez sprzedawców i nabywców, oraz miernikiem nakładów i wyników przedsiębiorstwa. Dostarczają informacji obydwu stronom, w celu dokonania najkorzystniejszego wyboru,
b) funkcja dystrybucyjna, rozdzielcza – w gospodarce rynkowej udział poszczególnych jednostek w dochodzie zależy od wkładu posiadanych przez nie czynników produkcji (pracy, kapitału, bogactw naturalnych),
c) funkcja alokacyjna – polega na stworzeniu bodźców przez ceny do racjonalnego rozdzielania ograniczeń zasobów na różne ceny (gdy cena rośnie, powoduje to wzrost produkcji, zatrudnienie, kapitału).
Strategie ustalania cen:
- nastawienie na zwiększenie zbytu,
- nastawienie na maksymalizację zysku,
- zapewnienie stabilizacji firmie,
- nastawienie na pokrycie kosztów produkcji i planowanego zysku.

18. Gospodarstwa domowe jako podmiot rynku:
Gospodarstwo domowe – jest to podmiot gospodarczy, lub jednostka konsumpcyjna w systemie gospodarczym, gdyż jej celem jest głównie konsumpcja. Z gospodarką narodową gospodarstwo to powiązane jest wieloma nićmi, poprzez rynek dóbr, rynek pracy i rynek pieniężno - kredytowy, gdyż podejmuje następujące decyzje, dotyczące:
a) popytu na określone dobra konsumpcyjne w granicach posiadanych środków, czyli alokacji ograniczonych dochodów na różne dobra i usługi,
b) podaży pracy – stosowanie do własnych możliwości, lub predyspozycji, oraz stosowanie do zapotrzebowania gospodarki,
c) wyboru proporcji między wydatkowaną i oszczędzaną częścią osiągniętego dochodu.

19. Metody wyjaśniania logiki zachowania gospodarstw domowych na rynku:
Współczesna teoria zachowania się konsumenta oparta jest na trzech podstawowych twierdzeniach:
a) konsument wybierając między różnymi alternatywami konsumpcji czyni to w sposób świadomy, zgodnie z własnym interesem (własnymi korzyściami). Jest to założenie o ekonomicznej racjonalności konsumenta,
b) posiadając pełną i prawdziwą informację o produktach konsu¬ment sam potrafi najlepiej ocenić na czym polegają jego korzyści. Błędy w podejmowanych przez konsumenta decyzjach wynikają z braku odpowiedniej informacji,
c) konsument decyduje o wyborze struktury własnej konsumpcji zgodnie ze swoimi preferencjami, dochodami oraz cenami dóbr obowiązującymi na rynku. Konsument zaspokajając swoje potrzeby może zastępować jedne dobra innymi. Zjawisko określamy mianem substytucyjności dóbr.
Efektem badania przez ekonomię zachowania konsumenta jest skonstruowanie dwóch teoriiodmiennych w podejściu do przedmiotu badań, ale dochodzących ostatecznie do wspólnych wniosków:
a)teoria użyteczności krańcowej- zakłada wymierność użyteczności możliwość ich wyrażenia w liczbach bezwzględnych przez przypisanie określonej liczby „utili" (jednostek użyteczności) każdemu, jest to tzw. teoria kardynalna,
b) teoria krzywych obojętności, tzw. teoria porządkowa - zakłada jedynie zdolność konsumenta do uszeregowania dóbr według preferencji. Konsument, w myśl tej teorii, jest w stanie stwierdzić które kombinacje dóbr wyżej ceni niż inne, natomiast nie wymaga się tu od konsumenta wyrażania jego preferencji w liczbach bezwzględnych.

20. Gospodarstwo domowe na rynku pracy i na rynku kapitałowym:
Większość gospodarstw domowych utrzymuje się z dochodów z pracy a, wobec tego zmuszona jest podejmować decyzje na rynku pracy, które dotyczą: - czy pracować? – ile pracować? – jaki rodzaj pracy wykonywać? Możliwości wyboru są ograniczone przez: dostępność zatrudnienia,rynkową stawkę pracy oraz kwalifikacje pracownika.

Wykres ma interpretację:
- oś pozioma X wyznacza skalę 0 do 24 h wypoczynku (tw),
- oś pionowa wyznacza skalę wynagrodzenia za 0 do 24h pracy (w),
- linia o nachyleniu ujemnym AB stanowi ograniczenie budżetowe, obejmujące dobowy budżet domowy.
Ostateczny wybór między czasem pracy a czasem wypoczynku zależy od preferencji gosp. domowego. Jeśli gosp. domowe jest zainteresowane w zwiększenie dochodu, który pozwoli zakupić większą ilość dóbr, wówczas będzie dążyć do zwiększenia ilości czasu pracy, rezygnując z części wypoczynku. Jeśli jednak wypoczynek dla gosp. domowego jest dobrem równorzędnym z dobrami rzeczowymi i jeśli dochód jest dostatecznie duży – to popyt na czas wolny może być większy od podaży pracy.

Wybór gosp. domowego na rynku kapitału dot. wyboru alokacji dochodu między bieżącą a późniejszą konsumpcją, co dot. oszczędzania i pożyczania:
- gosp. domowe może oszczędzać część dochodu na zakup w przyszłości droższych dóbr,
- gosp. domowe może zaciągnąć pożyczkę i wcześniej kupić droższe dobro,
- gosp. domowe może lokować oszczędności w obligacjach skarbu państwa, w akcjach przedsiębiorstw, na rachunkach oszczędnościowych.
Pod wpływem podaży i popytu na rynku kapitałowym kształtuje się cena rynkowa kapitału w postaci procentu, jako wynagrodzenia za użyczenie kapitału. Wobec tego stopa procentowa staje się kosztem alternatywnym, determinującym proporcje między wydatkami na bieżącą i przyszłą konsumpcję:
- im wyższa stopa procentowa, tym więcej poświęca się dochodu na przyszłą konsumpcję,
- im stopa procentowa jest niższa, tym więcej dochodu zużywa się na bieżącą konsumpcję.

21. Istota konkurencji doskonałej:
Konkurencja doskonała – charakteryzuje się tym, że zarówno sprzedający, jak i kupujący nie mają wpływu na cenę. Cena kształtuje się na rynku pod wpływem oddziaływania wielu producentów, oferujących produkty do sprzedaży i wielu nabywców zgłaszających zapotrzebowanie i chęć kupna tych produktów. Każda ze stron, kierując się subiektywną motywacją, dąży do osiągnięcia jak największych korzyści. Sprzedawca pragnie, jak najdrożej sprzedać, zaś nabywca chciałby jak najtaniej kupić.

22. Pytajnik

23.

24. Podstawowe zagadnienia teorii utargów (utargi całkowite, przeciętne i krańcowe):
Utarg całkowity – jest to suma, którą firma otrzymuje za sprzedane produkty. W konkurencji doskonałej firma sprzedaje każdą jednostkę produktu po tej samej cenie, niezależnie od poziomu produkcji, gdyż nie ma żadnego wpływu na cenę rynkową. Stąd przychód całkowity stanowi iloczyn ceny rynkowej, oraz ilości sprzedanego produktu: TR = P * Q. Zakładając, że cena jest dana i się nie zmienia, to całkowity przychód zależy wyłącznie od ilości sprzedanej produkcji. Cena rynkowa w konkurencji doskonałej równa się zarówno przychodowi przeciętnemu, jak i przychodowi krańcowemu:
a) przychód (utarg) przeciętny – stanowi iloraz przychodu (utargu) całkowitego, oraz ilości sprzedanego produktu: TR/Q,
b) przychód (utarg) krańcowy – jest to dodatkowy przychód uzyskany w wyniku zwiększenia sprzedaży o jednostkę produktu: ∆TR/∆Q.

25. Zysk przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej:
Zysk – sprzedaż swoich produktów po cenie wyższej od poniesionych nakładów (kosztów produkcji).
Na rynku doskonale konkurencyjnym zarówno konsumenci, jak i producenci są ceno-biorcami. Oznacza to, że nie mają żadnego wpływu na wysokość cen rynkowych i muszą je akceptować. Przedsiębiorstwo może obniżyć cenę na swoje wyroby, ale będzie to oznaczało rezygnację z części zysku, niewielki udział w rynku, nie zmieni decyzji innych przedsiębiorstw, gdyż pozostali producenci będą sprzedawać po cenie rynkowej. Na rynku doskonale konkurencyjnym przedsiębiorstwo może w sposób znaczący zwiększać produkcję i sprzedaż, gdyż popyt na jego wyroby jest doskonale elastyczny. Każdą dodatkową jednostkę wyrobu sprzedamy po tej samej cenie, co oznacza, iż cena przeciętna równa jest utargowi marginalnemu. Ponadto na rynku konkurencji doskonałej wejścia na rynek i wyjście z rynku gałęzi jest swobodne, a wobec tego nie ma przeszkód w przenoszeniu się przedsiębiorstw z gałęzi do gałęzi. Jeśli w danej gałęzi występuje zysk nadzwyczajny, to przyciąga on inne podmioty do gałęzi, co powoduje wzrost konkurencji w gałęzi, wzrost podaży danego dobra i doprowadza do obniżenia jego ceny, a w efekcie do likwidacji zysku nadzwyczajnego.

26. Pytajnik

27. Monopol jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej:
Monopol – jest to taka struktura rynku, na którym występuje tylko jedno przedsiębiorstwo, wytwarzające produkt, który nie ma substytutów. Dzięki temu może w pewnych granicach ustalić i kontrolować cenę na rynku. Ograniczony jest popytem i wymaganiami konsumentów, co do jakości produktu. W przypadku zbyt wysokiej ceny, lub złej jakości produktów konsumenta mogą rezygnować z ich nabywania i poszukiwać innych sposobów zaspokojenia potrzeby. Z założenia monopol dysponuje dostatecznymi informacjami, by przewidzieć, jak zareagują ewentualni nabywcy na cenę i stara się ustalić ją na poziomie maksymalizującym zysk. W warunkach monopolu i w innych modelach konkurencji niedoskonałej przedsiębiorstwo podejmuje decyzje dotyczące nie tylko tego: co?, jak? i dla kogo? produkować, ale również tego po jakiej cenie to sprzedawać.

28. Konkurencja monopolistyczna jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej:
Konkurencja monopolistyczna – stanowi niejako połączenie struktur rynkowych konkurencji doskonałej z monopolem, przy większym zbliżeniu do konkurencji doskonałej: na rynku oferuje swoje produkty do sprzedaży duża liczba małych przedsiębiorstw, które nie są na tyle silne, by dyktować cenę. Nowe firmy mogą łatwo wejść do gałęzi w poszukiwaniu zysku i łatwo opuścić tę gałąź w przypadku ponoszenia strat. Produkty są zróżnicowane pod względem rodzaju, jakości, opakowania, marki i formy sprzedaży, a ponadto dostępne są na rynku ich substytuty.

29. Oligopol jako struktura rynku o konkurencji niedoskonałej:
Oligopol – to taka struktura, w której rynek zdominowany jest przez kilka dużych przedsiębiorstw na tyle silnych, że mogą wpływać na cenę rynkową. Zachowanie przedsiębiorstw oligopolu jest bardzo trudne do uogólnienia, gdyż ich strategia zależy od reakcji innych przedsiębiorstw. Najczęściej występuje między nimi konkurencja nie-cenowa, chociaż każde przedsiębiorstwo na takim rynku musi rozważyć wiele różnych decyzji (ile produkować, jaką cenę wyznaczyć). Istnieje więc kilka różnych modeli zachowania się przedsiębiorstw oligopolistycznych – jednym z nich jest model porozumienia na wzór kartelu. Wejście do gałęzi w sytuacjach oligopolu jest bardzo utrudnione z tych samych powodów, co w monopolu, głównie ze względu na wysokie koszty kapitałowe, czynniki koniunkturalne i technologiczne.

Ewelina21

PYTANIA Z MAKROEKONOMII: (skopiowane z forum gw02):

30. Scharakteryzuj ogólną tendencję rozwojową gospodarki.
31-35. Czynniki, praca, kapitał, zasoby naturalne, postęp techniczny jako czynnik wzrostu gospodarczego.
36. Bariery wzrostu gospodarczego.
37. Podstawowe mierniki wzrostu gospodarczego.
38. Istota i przebieg cyklu koniunkturalnego (klasyczny, współczesny).
39. Podstawowe poglądy w kwestii przyczyn wahań koniunkturalnych.
40. Oddziaływanie państwa na przebieg cyklu koniunkturalnego.
41. Problem równowagi na rynku dobór i usług.
42. Podstawowy podział PKB od str. dochodów i wydatków.
43. Warunki równowagi na rynku na rynku dóbr i usług.
44-45 Nie obowiązuje.
46. Mechanizm kreacji pieniądza w gospodarce.
47. Oddziaływanie Banku Centralnego na gospodarkę.
48. Istota i podstawowe skutki bezrobocia.
49. Niedopasowania strukturalne jako źródło bezrobocia (frykcyjne, strukturalne).
50. Nadwyżka podaży nad popytem na siłę roboczą, jako źródło bezrobocia (klasyczne, koniunkturalne).
51. Środki zwalczania poszczególnych rodzajów bezrobocia.
52. Problem bezrobocia w gospodarce polskiej.
53. Istota i mierniki inflacji.
54. Źródła i przyczyny inflacji.
55. Środki zwalczania inflacji.
56. Opisać inflację ciągnioną przez popyt.
57. Opisać inflację pchaną przez koszty.
58. Bezrobocie, a inflacja w gospodarce.

[link widoczny dla zalogowanych]

30. Scharakteryzuj ogólną tendencję rozwojową gospodarki:Najogólniejszym pojęciem wyrażającym ogólną tendencję rozwojową jest rozwój społ. – gosp. jako proces wyrażający reprodukcję rozszerzoną w skali gospodarki narodowej czyli zmiany w potencjale produkcyjnym, produkcji i spożyciu, stosunkach społ., środowisku naturalnym oraz systemie funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa. Na rozwój społeczno - gospodarczy składa się rozwój gospodarczy i rozwój społeczny.
Rozwój gospodarczy obejmuje tylko sferę działalności ludzkiej związanej z gospodarowaniem; zawiera zmiany ilościowe i jakościowo – strukturalne.
Po stronie popytu należą do nich:
- nowe źródła surowców,
- inwestycje i postęp techniczny,
- inwestycje na kapitał ludzki;
Zaś po stronie podaży należą do nich:- zmiany liczby i struktury ludności,
- zmiany poziomu i podziału dochodu.
Najważniejszymi czynnikami rozwoju gospodarczego są: baza materialna, mechanizm jej funkcjonowania oraz ilość, jakość i dystrybucja dóbr i usług, a także stan środowiska naturalnego.
Rozwój społeczny oznacza zmianę układu stosunków społecznych, struktury i preferencji społeczeństwa, społecznych kryteriów i zasad działalności, wzorców zachowań i postaw świadomości.
Do najważniejszych elementów zalicza się: różnorodność dorobku naukowego i kulturalnego, dostępność efektów rozwoju gospodarczego, zmiany we wzorcach zachowań i postawach oraz świadomości jednostek i grup społecznych. Szczególne miejsce zajmuje pojęcie jakości życia (efekt rozwoju, tempo i struktura) i aby ją poprawić, kraje starają się realizować jak największą dostępność dóbr i usług, zapewnić ludziom wolność, wielorakość form życia, wysoki stan zdrowia psychicznego i fizycznego przy pełnym wykorzystaniu nauki.

31. Czynniki wzrostu gospodarczego. Najważniejsze czynniki (praca, kapitał, ziemia, postęp techniczny):
- czynniki sprawcze powodujące zwiększenie strumieni dóbr i usług,
- stopa wzrostu gospodarczego,
- suma dóbr i usług przypadająca przeciętnie na 1-go mieszkańca – te 3 to elementy wzrostu gosp.
Czynniki produkcji dzielą się na:
- ziemię – czyli zasoby naturalne obejmują przestrzeń produkcyjną jak i zasoby surowcowe
- pracę – mierzona jest liczbą zatrudnionych lub przepracowanych godzin
- kapitał – obejmuje maszyny, urządzenia, budynki i budowle. Zwiększenie kapitału osiąga się przez postęp techniczny i technologiczny.

32. Praca, jako czynnik wzrostu gospodarczego:
Wzrost gospodarczy (PKB) zależy przede wszystkim od ilości i wydajności wykonanej pracy.
Ilość wykonanej pracy zależy od liczby ludności danego kraju determinowanej przyrostem naturalnym i saldem migracji oraz struktury wiekowej, która ma ogromne znaczenie, bo wpływa istotnie na stopę urodzeń i umieralności; kształtuje podział na ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym, przy czym tylko wiek produkcyjny stanowi bazę dla zawodowo czynnych. Ludność w wieku produkcyjnym to mężczyźni w wieku 18-64 i kobiety w wieku 18-59, natomiast ludność zawodowo czynna to ludność w wieku produkcyjnym. Oprócz ludności czynnej zawodowo istnieje ludność aktywna zawodowo, tj. siła robocza obejmująca ludzi pracujących i bezrobotnych.
Wydajność pracy jest w poszczególnych dziedzinach gospodarki różna i zależy nie tylko od stosowanej technologii, rodzaju używanych maszyn ale przede wszystkim od wykształcenia.

33. Kapitał, jako czynnik wzrostu gospodarczego:
Kapitał jest czynnikiem wzrostu gospodarczego wytworzonym w ramach systemu gospodarczego i obejmuje: maszyny, urządzenia, budynki i budowle, zapasy materiałów i wyrobów gotowych. Od pozostałych czynników produkcji różni się tym, że może być łatwo pomnażany. Zasoby kapitałowe mogą być powiększane w wyniku inwestycji a zwiększenie produktywności osiąga się przez postęp techniczny i zmiany w technologii produkcji. Zatem kapitał jest głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego, który może być powiększony w wyniku działalności wytwórczej, a o tym decyduje rentowność i wielkość ryzyka związanego z daną inwestycją. Przy inwestycjach obowiązuje generalna zasada: rentowność musi być większa od panującej na rynku stopy procentowej. W przeciwnym wypadku właściciele kapitału będą lokować pieniądze w banku.

34. Zasoby naturalne jako czynnik wzrostu gospodarczego:Zasoby naturalne obejmują: ziemię uprawną, nieuprawną, pastwiska, inne powierzchnie oraz kopaliny i ich cechą jest to, że jedne z nich są odnawialne (las, stawy rybne) zaś inne nie (ropa, węgiel). Problemem jest dostępność i ograniczoność surowców naturalnych. Jeżeli zapotrzebowanie na dany surowiec jest niewielkie w porównaniu do jego znanych złóż, to eksploatuje się tylko złoża dostępne i umożliwia to ponoszenie jak najniższych kosztów wydobycia. Jeżeli eksploatuje się złoża mniej wydajne, to koszty wydobycia są znacznie wyższe. Problemy te można rozwiązać poprzez poszukanie nowych złóż, bądź wytwarzania dóbr i usług opartych o zużycie zupełnie innych surowców.
Przy analizie zasobów naturalnych należy brać pod uwagę:
- z jednej strony istnieje zapotrzebowanie, które przez kilka lat może doprowadzić biedne kraje do bogactwa; - z drugiej strony istnieją takie kraje, które nie posiadają bogactw naturalnych, ale swój rozwój zawdzięczają postępowi technicznemu.

35. Postęp techniczny jako czynnik wzrostu gospodarczego:
Postęp techniczny to zastosowanie w produkcji odkryć naukowych, wynalazków i innowacji powodujących obniżenie kosztów własnych lub społecznych bądź podniesienie jakości produkcji. Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje postępu technicznego:
W dziedzinie procesu produkcji udoskonala się sam jej proces przez oszczędność na czynnikach produkcji, czyli zmniejsza się sumę kosztów na wyprodukowanie określonych ilości wyrobu albo możliwość wyprodukowania większej ilości przy tej samej wartości nakładów. Postępem jest taki wynalazek, którego zastosowanie w produkcji jest opłacalne.
W dziedzinie produktu ma na celu udoskonalenie i podniesienie jego wartości użytkowej tak, by bardziej odpowiadał wymaganiom odbiorców niż dotychczasowe. I im one lepiej zaspokajają potrzeby, tym ich użyteczność jest większa lub jakość wyższa. Postęp ten z reguły wyprzedza czasowo postęp techniczny w dziedzinie procesu produkcyjnego. Pod wpływem konkurencji najpierw pojawiają się wynalazki jakościowo lepsze – sprzedawane po wyższej cenie, następnie postęp w dziedzinie procesu produkcji powoduje obniżenie cen.

36. Bariery wzrostu gospodarczego:
Wyróżnia się 4 podstawowe bariery:
1. Bariera przeludnienia i siły roboczej – cechuje kraje słabo rozwinięte, w których utrzymuje się wysoki przyrost naturalny i przeludnienie, gdzie są trudne warunki rozwoju rolnictwa; prymitywne i mało wydajne narzędzia. W wielu krajach nadmierna siła robocza, brak kwalifikacji i niechęć pracowników do wykonywania pewnych usług, hamuje wzrost gospodarczy.
2. Bariera konsumpcji – to konieczność zaspokajania coraz większych potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa wynikających z ciągle podnoszonego standardu życiowego. Obniżenie stopy konsumpcji umożliwia wzrost inwestycji, ale wywołuje niezadowolenie pracowników, konflikty społeczne i spadek wydajności i obniżenie tempa pracy.
3. Bariera kapitałowa – mocno odczuwana przez kraje słabo rozwinięte. I inwestycje są często 2 x mniej efektywne, niż w krajach rozwiniętych. W krajach o niskim PKB na jednego mieszkańca - oszczędności są małe, co znaczy, że popyt na kapitał jest duży a podaż kapitału jest mała (komplementarność inwestycji, czyli inwestowanie w krajach słabo rozwiniętych, gdzie zanim wybuduje się kompleks fabryk, należy wybudować sieć dróg, co znacznie podnosi koszty inwestycji).
4. Bariera handlu zagranicznego – może być wynikiem ograniczonych możliwości eksportowych. Handel zagr. jest ważnym czynnikiem, gdyż wymiana zwiększa dochód i sprzyja postępowi technicznemu.

37. Podstawowe mierniki wzrostu gospodarczego:
Wyróżnia się różne wielkości ekonomiczne jako mierniki wzrostu gospodarczego.
Podstawowe mierniki:
1. Produkcja globalna wytworzona w kraju, w danym roku; wadą jest to, że ujmuje kilkakrotnie dobra wytworzone przez przedsiębiorstwa i sprzedane innym do dalszego przetwarzania.
2. Produkt krajowy brutto (PKB) – obejmuje wartość dóbr finalnych i usług wytworzonych w gospodarce kraju, niezależnie od obywatelstwa właściciela środków produkcji. PKB można obliczyć:
* przez odjęcie od sumy produkcji globalnej dóbr wytworzonych przez przedsiębiorstwa i sprzedanych innym do dalszego ich przetworzenia i oznacza to powstanie sumy tzw. wartości dodanej;
* przez sumowanie wartości dóbr finalnych tj. nabywanych przez ostatecznych nabywców – nie odsprzedanych do dalszego przetwarzania, lecz używanych na potrzeby konsumpcji.
3. Produkt narodowy brutto (PNB) – obejmuje całą wartość rynkową dóbr finalnych i wytworzonych w ciągu roku przez czynniki będące własnością obywateli danego kraju i PNB można obliczyć na podstawie: PKB (powiększony) + dochody netto z tyt. własności za granicą, które wydatkowane są w kraju (pomniejszony) – dochody obywateli obcych krajów, inwestujących w danym kraju.
4. Produkt narodowy netto (PNN) – stanowi różnicę między PNB a amortyzacją, która oznacza wartość zużycia kapitału trwałego.
5. Dochód narodowy (DN) – stanowi sumę dochodów obywateli kraju w postaci płac, zysków, rent, %.
6. Dochód osobisty (DO) to suma dochodów gospodarstw domowych przed opodatkowaniem.
7. Dyspozycyjny dochód osobisty (DDO) – to różnica między DO a podatkami, czyli to co mamy na konsumpcję lub oszczędności.
8. Oszczędności – pozostała część dochodu, która nie została wydana na konsumpcję (konsumpcja odroczona).

38. Istota i przebieg cyklu koniunkturalnego (klasyczny, współczesny):
Gospodarka rynkowa nie rozwija się liniowo i im krótsze okresy poddawane są badaniu tym wyraźniej rysują się odchylenia od długookresowego trendu wzrostowego, wokół którego występują różne wahania, ale najważniejsze są koniunkturalne. Są to w miarę regularne wahania w górę i dół od różnych wielkości ekonomicznych, a to: produkcji, zatrudnienia, cen, płac. Na cykl koniunkturalny składa się:
Cykl klasyczny, który obejmował 4 fazy: kryzys, czyli załamanie gospodarcze, w wyniku zachwiania proporcji gospodarczych i pojawienia się względnej nadwyżki produkcji – rośnie bezrobocie oraz spadają ceny i płace; depresję, czyli zrównanie globalnych wielkości podaży i popytu na skutek ograniczenia produkcji i dostosowania podaży do niskiego popytu. Pojawia się stabilizacja stwarzając przesłanki do wzrostu produkcji; ożywienie, które charakteryzuje się szybkim wzrostem wszystkich wielkości gospodarczych a przede wszystkim inwestycji, zatrudnienia i produkcji; rozkwit, który charakteryzuje wysoki poziom produkcji, inwestycji i zatrudnienia. Stopniowe wyczerpanie tanich zasobów powoduje wzrost cen, płac i kosztów produkcji. Stopniowo wzrastają zapasy towarowe, pojawia się zapotrzebowanie na kredyt, występują pierwsze przejawy nadprodukcji i rozpoczyna się nowy kryzys.
Cykl współczesny składa się tylko z 2 faz: ekspansji(boom) i recesji oraz 2 punktów zwrotnych: - szczytu (pułapu) i dna (depresji). Recesja – odpowiada fazie kryzysu w cyklu klasycznym ale w łagodniejszym przebiegu; ekspansja jest fazą podobną do ożywienia. We współczesnym cyklu k. znamienne jest to, że recesja nie musi się cechować absolutnym spadkiem wielkości ekonomicznych, tylko jedynie brakiem wzrostu lub zmniejszeniem tempa wzrostu.

39. Podstawowe poglądy w kwestii przyczyn wahań koniunkturalnych:
Wahania koniunkturalne są zjawiskiem na tyle złożonym, że nie doczekały się ich wyjaśnienia. Przedstawiciele głoszą różne teorie i do najważniejszych zalicza się:
-klasyczną teorie równowagi SAYA
- teorię KEYNESA
- teorię wahań inwestycji
- teorię monetarno – kredytową
- teorie determinizmu technologicznego SCHUMPTERA
- teorię cyklu politycznego
Klasyczna teoria równowagi SAYA - produkcja sama tworzy sobie rynek zbytu. Wartość produkcji = sumie dochodów a podaż = popytowi.
Teoria KEYNESA – w procesie produkcji dochody nie zawsze są obracane na zakupy, co rodzi nierównowagę między globalną podażą a globalnym popytem. Równowaga może się stabilizować przy różnych stopniach wykorzystania zdolności produkcyjnej. Objawy recesji występują wtedy, gdy występuje nadwyżka oszczędności nad inwestycjami.
Teoria wahań inwestycji – dowodzi, że główną przyczyną wahań, są wahania w rozwoju inwestycji. W fazie ekspansji wydajność kapitału jest stosunkowo wysoka a stopa procentowa niska wywołując falę optymizmu, bo przewiduje się wysoki poziom zysków w długim okresie i tym samym pojawia się skłonność do zwiększenia inwestycji, gdzie w efekcie następuje wzrost zatrudnienia i dochodów. W konsekwencji tego wzrastają koszty produkcji i wzrost płac; popyt i rentowność maleje, ograniczenie inwestycji staje się gwałtowne i gospodarka wpada w recesję, po czym sytuacja odwraca się.
Teoria monetarno – kredytowa – podstawą cykliczności jest elastyczna polityka pieniężna, która powoduje zwiększenie kredytu konsumpcyjnego a przez wzrost cen, zysków i produkcji prowadzi do ożywienia gospodarczego i w miarę jego narastania zostają wykorzystane zdolności wytwórcze i następuje gwałtowny wzrost cen. Zahamowanie elastyczności pieniądza prowadzi do wybuchu kryzysu i trwa dotąd, dopóki trwa polityka ograniczenia ilości pieniądza.
Teoria determinizmu technologicznego SCHUMPTERA – motorem napędowym jest rozwój środków pracy i sposób ich wytwarzania; po długich okresach jego dominacji następuje czas zamierania i rodzi się nowy postęp techniczny;
Teoria cyklu politycznego - tłumaczy się zmianami priorytetów ekonomicznych władzy w okresach poprzedzających wybory w celu pozyskania wyborców. Zwolennicy uważają, że sprawcami wahań są zarządzający politycy, którzy nakręcają koniunkturą przed wyborami; po ich wygraniu obawiając się tzw. przegrzania koniunktury i inflacji – studzą gospodarkę, wprowadzając ja w fazę spadku.

40. Oddziaływanie państwa na przebieg cyklu koniunkturalnego:
Na przebieg cyklu koniunkturalnego w gospodarce najważniejszy wpływ ma:
- polityka fiskalna rządu
- polityka pieniężna banku centralnego.
Celem polityki fiskalnej rządu jest kształtowanie realnych procesów gospodarczych przez wpływanie na poziom i strukturę globalnego popytu przy pomocy kształtowania wielkości dochodów i wydatków; polityka ta sprowadza się do tego, że:
- w fazie ekspansji (boomu) – rząd podejmuje działania zwiększające dochody budżetowe i ogranicza wydatki budżetowe, co przyczynia się do zmniejszenia popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego a to z kolei do obniżenia zatrudnienia i produkcji oraz zahamowania wzrostu cen;
- w fazie recesji – rząd realizuje stymulacyjną politykę fiskalną, która polega na obniżeniu podatków i zwiększeniu wydatków budżetowych, w rezultacie następuje wzrost inwestycji, konsumpcji, zatrudnienia i produkcji. Jest to okupione deficytem budżetowym. Istotną sprawą jest, aby rząd nie nadużywał finansowania działań interwencyjnych z deficytu, który rodzi ujemne konsekwencje dla gospodarki i powinien być ograniczony. Powstała w ten sposób „dziura” musi być pokryta kosztem obywateli, którzy muszą płacić więcej za towary.
Polityka pieniężna banku centralnego polega na zwiększeniu lub zmniejszeniu podaży pieniądza oraz na podwyższaniu lub obniżaniu stopy %. Skuteczna w zwalczaniu inflacji i stwarza warunki do długookresowego wzrostu gospodarczego.
W przypadku, gdy gospodarka kraju znajduje się z fazie recesji, to po stronie polityki fiskalnej rządu leży zwiększenie wydatków budżetowych, przy utrzymaniu podatków w niezmienionym poziomie; po stronie polityki pieniężnej BC leży zwiększenie podaży pieniądza i obniżka stóp %. Jeżeli gospodarka kraju znajduje się w fazie ekspansji - należy postąpić odwrotnie.

41. Problem równowagi na rynku dóbr i usług:
W gospodarce przy określonej sile roboczej, zasobach kapitału i zasobach naturalnych a także przy poziomie techniki możliwe są określone rozmiary produkcji. Jeżeli np. w gospodarce wytwarzane są 2 wyroby, to na podstawie popytu społeczeństwa dokonuje się wybór między produkcją jednego wyrobu a drugiego. Pojawia się wtedy wiele możliwości tego wyboru, które to kształtują krzywą możliwości produkcyjnych.

42. Podstawowy podział PKB od strony dochodów i wydatków:
PKB od strony dochodów: - płace, czyli dochody z pracy w postaci płac netto, po odtrąceniu podatków bezpośrednich; - zyski, czyli dochody z kapitału w postaci zysków, procentów, rent po odtrąceniu podatków; - dochody rządowe, czyli wpłaty na rzecz państwa w postaci podatków bezpośrednich i pośrednich; - import, który stanowi dodatkowy dochód do dokonanego w kraju. Istotne jest, aby była zachowana równowaga w bilansie handlowym, czyli import = eksportowi; był zrównoważony budżet, gdzie dochody + się wydatkom. PKB od strony wydatków: - konsumpcja, czyli trwałe i nietrwałe przedmioty spożycia i usług; - inwestycje, czyli wytworzony kapitał trwały i przyrost zasobów; - wydatki rządowe, czyli wydatki państwa na artykuły konsumpcyjne i inwestycje; - eksport, czyli wartość towarów wyprodukowanych w kraju ale wywożonych za granicę i zmniejsza się tym samym ilość towarów pozostających w naszej dyspozycji.
PKB dzieli się na:
- potencjalny, który wyznacza istniejące zasoby siły roboczej, kapitału i bogactw naturalnych,
- rzeczywisty – z reguły mniejszy poprzez bezrobocie i niepełne wykorzystanie zdolności wytwórczych gospodarki.

43. Warunki równowagi na rynku dóbr i usług:
Przy założeniu zrównoważonego budżetu państwa (dochód = wydatkom) i zrównoważonego bilansu handlowego (eksport = importowi) – jako warunki równowagi na rynku wyrobów i usług traktuje się: - równość globalnego popytu z globalną podażą; - równość zamierzonych zapasów z zapasami zrealizowanymi. Ponieważ inwestycje zależą od stopy procentowej, to dla każdego jej poziomu można zbudować odrębną równowagę na rynku dóbr i usług, ale na innym poziomie osiąganego PKB. Można to przedstawić jako łańcuch równowag na rynku wyrobów i usług, gdzie każda zbudowana jest na innej stopie procentowej i innym poziomie osiąganego PKB. Jest to tzw. krzywa inwestycji równych oszczędnościom.
W rzeczywistości obraz równowagi ekonomicznej jest inny i nie występuje sytuacja, że mamy do czynienia ze zrównoważonym budżetem i zrównoważonym bilansem handlowym. W praktyce występują sytuacje rynkowe i odpowiadające im warunki równowagi:
SYT. 1
- istnieje deficyt budżetowy (dochody rządowe są mniejsze od wydatków rządowych)
- istnieje zrównoważony bilans handlowy (eksport = importowi);
I warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* inwestycje + deficyt budżetowy = oszczędnościom
I oznacza to, że oszczędności pokrywają nie tylko inwestycje ale także i deficyt budżetowy i w związku z tym inwestycje są mniejsze od oszczędności, bo stopa % jest wyższa a więc osiągany PKB jest stosunkowo mały. Natomiast jeśliby w tej sytuacji utrzymywano niską stopę %, to nadmierny wzrost inwestycji mógłby doprowadzić do braku równowagi.
SYT. 2
- istnieje nadwyżka budżetowa (dochody rządowe są większe od wydatków rządowych)
- istnieje równowaga bilansu handlowego (eksport = importowi)
I warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności + nadwyżka budżetowa = inwestycjom
I oznacza to, że istnieją 2 źródła finansowania inwestycji (oszczędności i nadwyżka budżetowa). W związku z tym inwestycje są większe od oszczędności (stopa % musi być niższa) a osiągany PKB jest stosunkowo duży.
SYT. 3
- istnieje deficyt w bilansie handlowym (eksport jest mniejszy od importu)
- istnieje zrównoważony budżet (dochody rządowe + wydatkom rządowym)
W tej sytuacji warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności + nadwyżka importu = inwestycjom
Oznacza to, że istnieją dwa źródła finansowania inwestycji (oszczędności i nadwyżka importu). W związku z tym inwestycje są większe od oszczędności (stopa % musi być niższa) a osiągany PKB jest stosunkowo duży; jednakże wzrost inwestycji i osiąganego PKB jest okupiony wzrostem zadłużenia z tyt. handlu zagranicznego.
SYT. 4
- istnieje nadwyżka w bilansie handlowym (eksport jest wyższy od importu)
- istnieje zrównoważony budżet państwa (dochody rządowe = wydatkom rządowym)
Warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności = inwestycjom + nadwyżka eksportu
Oznacza to, że wyekstowana nadwyżka eksportu ogranicza inwestycje, które są mniejsze od oszczędności (stopa % musi być wyższa), przez co osiągane PKB jest stosunkowo małe. Nadwyżka eksportu daje szansę zmniejszenia zadłużenia lub zwiększenia importu nowoczesnych maszyn.
SYT. 5
- istnieje deficyt budżetowy (dochody rządowe są mniejsze od wydatków rządowych)
- istnieje deficyt w bilansie handlowym (eksport jest mniejszy od importu)
Warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności + nadwyżka importu = inwestycjom + deficyt budżetowy
Oznacza to, że gospodarka dysponuje oszczędnościami i nadwyżką importu (która zwiększa zadłużenie za granicą), które przeznacza na inwestycje i pokrycie deficytu budżetowego. Wobec tego inwestycje stają się ograniczone (musi być wysoka stopa %), co czyni ograniczoność osiąganego PKB. Z drugiej strony rośnie zadłużenie kraju, tak zewnętrzne jak i wewnętrzne. Jest to obecna sytuacja w Polsce.
SYT. 6
- istnieje nadwyżka budżetowa (dochody budżetowe są większe od wydatków rządowych)
- istnieje deficyt bilansu handlowego (eksport jest mniejszy od importu)
Warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności + nadwyżka budżetowa + nadwyżka importu = inwestycjom
Oznacza to, że w gospodarce mamy 3 źródła finansowania inwestycji: - z oszczędności krajowych, - z nadwyżek budżetowych oraz z pożyczek zagranicznych wynikających z deficytu bilansu handlowego. Inwestycje są zatem stosunkowo wysokie (stopa % musi być niska), podobnie jak wysoki jest osiągany PKB.
SYT. 7
- istnieje deficyt budżetowy (dochody rządowe są mniejsze od wydatków rządowych)
- istnieje nadwyżka w bilansie handlowym (eksport jest wyższy od importu)
Warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności = inwestycjom + deficyt budżetowy+ nadwyżka eksportu
I w tym przypadku udział inwestycji w oszczędnościach jest najniższy, dlatego że z oszczędności finansowane są ponadto: deficyt budżetowy i nadwyżka eksportu. A więc oszczędności krajowe muszą być największe, żeby móc pokryć jednocześnie 3 kierunki wydatków.
SYT. 8
- istnieje nadwyżka budżetowa (dochody rządowe są większe od wydatków budżetowych)
- istnieje nadwyżka w bilansie handlowym (eksport jest wyższy od importu)
Warunkami równowagi są:
* dochody na spożycie = konsumpcji
* oszczędności + nadwyżka budżetowa = inwestycjom + nadwyżka eksportu
Oznacza to, że nadwyżka budżetowa uzupełnia oszczędności mające sfinansować inwestycje i nadwyżkę eksportu. Eksportowana cząstka PKB ogranicza zatem inwestycje ale stwarza szanse ograniczenia zadłużenia zagranicznego lub importu nowoczesnych maszyn i urządzeń – co staje się korzystne z punktu widzenia perspektyw wzrostu osiąganego PKB w przyszłości.
Powyższe 8 sytuacji pokazuje jakim przemianom ulega i jakie formy przybiera wyrównanie oszczędności z inwestycjami. Z jednej strony inwestycje mogą być pokryte nie tylko z oszczędności ale i z nadwyżki budżetowej albo nadwyżki z importu; z drugiej strony oszczędności są konieczne nie tylko do pokrycia inwestycji ale i do pokrycia deficytu i nadwyżki eksportu.

44. – 45 nie obowiązuje!

46. Mechanizm kreacji pieniądza w gospodarce:
Podaż pieniądza jest wynikiem działalności systemu bankowego, gdzie jedynym legalnym producentem pieniądza jest BC (emisyjny), który ma do pomocy system bankowy. BC niewielkimi posunięciami rozpoczyna akcję w określonym kierunku – zwiększa lub zmniejsza podaż pieniądza a banki komercyjne je uwielokrotniają. Jeżeli BC chce zwiększyć podaż pieniądza, to kupuje na otwartym rynku obligacje państwowe po atrakcyjnym kursie, troszkę wyższym od panującego, płacąc czekiem np.10 mln zł. Sprzedawca tych akcji wpłaca otrzymany czek na swój rachunek bieżący prowadzony przez BC, skąd trafia na rachunek rezerwowy banku komercyjnego w BC i tym samym zwiększa się rachunek banku komercyjnego w BC. W ten sposób zwiększa się baza stwarzająca podstawę do dziesięciokrotnego zwiększenia kredytów i oznacza to, że bank, w którym te pieniądze w postaci czeku BC zostały zdeponowane – może po odliczeniu 10 % na obowiązkową rezerwę, udzielić dodatkowych kredytów w wysokości 9 mln zł. Ci z kolei, którzy kredyt otrzymali składają te sumy na rachunki w swoich bankach, gdzie wkłady rosną o 9 mln zł. Wkłady te stają się podstawą do udzielenia dalszych kredytów w wysokości 8,1 mln zł (bo 10 % wynosi obowiązkowa rezerwa). I tak otrzymane pieniądze ulokowane znów w innych bankach dają podstawę do udzielania dalszych kredytów, aż całość wkładów na żądanie wzrośnie dziesięciokrotnie wobec kwoty, jaka stanowiła początkowy wkład a przyrost rezerwy zrówna się z sumą pierwotnego wkładu. Jeżeli BC chce zmniejszyć podaż pieniądza, to sprzedaje na otwartym rynku pewna ilość obligacji państwowych np. za 5 mln zł i wtedy przy stopie rezerw obowiązkowych -10% ograniczona zostaje dziesięciokrotnie podaż pieniądza w formie sumy rachunków bieżących.

47. Oddziaływanie banku centralnego na gospodarkę:
W gospodarce rynkowej bank centralny pełni 5 zasadniczych funkcji:
- jest odpowiedzialny za emisję pieniądza papierowego i jego ilość;
- reguluje podaż pieniądza w obiegu;
- reguluje stopę procentową;
- wpływa na kurs wymiany walut;
- kontroluje działalność innych banków.
Rola BC polega przede wszystkim na regulowaniu stopy procentowej i odbywa się to przy pomocy 3 podstawowych zakresów działalności: - operacji otwartego rynku, - podwyższaniu lub obniżaniu stopy redyskontowej i rezerw obowiązkowych. Operacje otwartego rynkupolegają na sprzedaży lub kupnie, na rynku pieniężnych obligacji państwowych a ich sprzedaż ma miejsce wtedy, kiedy BC chce zmniejszyć podaż pieniądza; a kupno występuje wtedy, gdy bank chce zwiększyć podaż pieniądza. Oddziaływanie banku na wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki komercyjne występuje, również w drodze podwyższania lub obniżania stopy rezerw obowiązkowych. BC podwyższa stopy rezerw, gdy chce wpłynąć na obniżenie % kredytów, natomiast obniża stopy rezerw wtedy, gdy zamierza zwiększyć akcje kredytowe banków komercyjnych przez uwolnienie części rezerw. Dzięki temu BC reguluje wielkość rezerw, podaż pieniądza i wysokość stopy procentowej a tym samym dąży do utrzymania stałych cen, niskiego bezrobocia i szybkiego wzrostu gospodarczego.

48. Istota i podstawowe skutki bezrobocia (czyli choroba makro-gospodarki):
Osoby w wieku produkcyjnym zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach istniejących w gospodarce stanowią zasoby siły roboczej, i obejmują grupę osób zatrudnionych i bezrobotnych. O istocie bezrobocie decydują 3 charakterystyczne cechy dla osób w wieku produkcyjnym i odnosi się do osób: - zdolnych i gotowych do pracy; - pozostających bez pracy a nie wykonujących pracy najemnej i nie pracujących na własny rachunek oraz - poszukujących pracy (zarejestrowanych w UP jako bezrobotni). Te 3 elementy to zjawisko ekonomiczne, które polega na tym, że część osób w wieku produkcyjnym, zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia – z różnych przyczyn nie pracuje i nie szuka tej pracy (jest to bezrobocie jawne). Miarą bezrobocia jest stopa bezrobocia, która wyraża procentowy stosunek liczby osób bezrobotnych do zasobów siły roboczej. Na wielkość bezrobocia wpływają: - relacje między zasobami siły roboczej, liczbą ludzi w wieku produkcyjnym a wielkością zatrudnienia. Napływ bezrobocia obejmują: - osoby zwolnione z pracy w trybie indywidualny, w ramach zwolnień grupowych, odchodzący z pracy dobrowolnie, wchodzący na rynek pracy po raz pierwszy, którzy po dłuższym czasie nieobecności na rynku pracy podejmują je. Bezrobocie zmniejsza się gdy: bezrobotni otrzymują pracę, odchodzą na emerytury lub renty. Skutki bezrobocia mają charakter kosztów jak i korzyści. Kosztem społecznym bezrobocia jest, to że osoba bezrobotna nie tworzy PKB, zahamowanie inwestycji, nieefektywna alokacja zasobów, różne negatywne zjawiska społeczne np. strajki, rozruchy społeczne. Prywatnym kosztem bezrobocia są stresy (po przejściu w stan bezrobocia, po utracie pracy a związane z poszukiwaniem nowej pracy), pogorszenie sytuacji materialnej i rodzinnej, popadanie w nałogi i in. Korzyścią bezrobocia jest to, że w krótkim okresie przeciwdziała inflacji - prawo Okuna – obniżenie PKB o 2 % oznacza podwyższenie stopy bezrobocia o 1 %.

49. Niedopasowania strukturalne jako źródło bezrobocia (frykcyjne i strukturalne):
Pierwszym źródłem bezrobocia jest niedopasowanie, które może występować zarówno w sytuacji równowagi na rynku pracy jak i jej braku. Z tego źródła powstaje bezrobocie frykcyjne i strukturalne. Bezrobocie frykcyjne to nieuniknione minimum bezrobocia w gospodarce rynkowej. W każdej dynamicznej gospodarce występują frykcje (niedopasowania) między wolnymi miejscami pracy a wolną siłą roboczą. Dokonują się procesy tworzenia i likwidacji miejsc pracy, napływu i odpływu siły roboczej oraz zmiany miejsca pracy przez pracowników. Na rynku pracy nieustannie występują przemieszczenia siły roboczej (między regionami gospodarczymi, sektorami, działami, gałęziami i przedsiębiorstwami oraz wynikające ze zmiany zawodu lub stanowiska). Bezrobocie strukturalne, powstaje w wyniku niedopasowania struktury podaży i popytu na siłę roboczą, głównie w aspekcie kwalifikacyjnym, zawodowym i regionalnym. Główną przyczyną jest powstawanie pewnych branż i gałęzi związanych z postępem technicznym oraz kierunkami międzynarodowego podziału pracy. W związku z owym postępem technicznym i technologicznym – przedsiębiorstwa a nawet całe gałęzie produkcji upadają z braku zapotrzebowania na ich produkty a w innych znów pojawia się ekspansja popytu, a w ślad za tym ekspansja podaży. Zatem zmienia się popyt na pracowników o określonych kwalifikacjach i w takiej sytuacji zanim nie nastąpi zmiana kwalifikacji, bezrobocie przybiera charakter trwały.

50. Nadwyżka podaży nad popytem na siłę roboczą jako źródło bezrobocia (klasyczne i koniunkturalne):
Klasyczną ideą koncepcji rynku pracy jest twierdzenie, że w warunkach gospodarki rynkowej występuje tendencja do ustalania się równowagi na rynku pracy, tj. pełnego zatrudnienia. Koncepcja ekonomii klasycznej nie dopuszcza istnienia bezrobocia, dlatego że decyzje pracodawców w kwestii popytu na siłę roboczą zależą głównie od stawek płac realnych. Na rynku pracy realizuje się prawidłowość, że im stawki płac realnych są wyższe tym popyt na siłę roboczą jest mniejszy, a podaż siły roboczej wyższa z uwagi na wzrost aktywności zawodowej Zmiany stawek płac realnych zapewniają równowagę popytu i podaży siły roboczej prze pełnym zatrudnieniu. Jeżeli jednak istnieje bezrobocie, to w koncepcji klasyków znajduje wyjaśnienie jako skutek ograniczeń w działaniu swobodnych mechanizmów na rynku pracy. Ograniczenia te są związane z występującą tendencją do usztywniania płac na skutek działania związków zawodowych, które z reguły opierają się redukcjom płac. Bezrobocie klasyczne oznacza zatem rodzaj bezrobocia pojawiającego się wtedy, gdy płace realne są utrzymywane powyżej poziomu gwarantującego równowagę pomiędzy podażą a popytem na siłę roboczą. Gdyby wysokość płac realnych była rezultatem swobodnej gry rynkowej podaży i popytu na siłę roboczą, to bezrobocie w gospodarce nie powinno występować. Bezrobocie koniunkturalne występuje wtedy, gdy globalny popyt na pracę jest niski w fazie spadku aktywności gospodarczej. W takiej sytuacji obniżają się wydatki i spada produkcja a bezrobocie rośnie.
Bezrobocie dzieli się na: dobrowolne i przymusowe. Dobrowolne – rynek pracy jest w równowadze a część osób nie wyraża chęci do pracy, natomiast przymusowe występuje wtedy, gdy osoby bezrobotne chcą pracować lecz nie mogą znaleźć zatrudnienia. Podaż przewyższa popyt, czyli jest nadmiar podaży nad popytem.
Teoria keynesowska nie podziela poglądu klasyków o skutecznym działaniu mechanizmów rynkowych. Keynesiści uważają, że w warunkach swobodnego działania mechanizmów rynkowych pojawia się nadwyżka podaży siły roboczej nad popytem, co oznacza istnienie bezrobocia. Przyczyna tego jest niewystarczający popyt na wyroby i usługi jako kształtuje się w gospodarce rynkowej. Popyt jest niewystarczający do zakupienia całej wytworzonej produkcji i przedsiębiorcy zmuszeni są obniżać produkcje i zwalniać pracowników do poziomu wyznaczonego przez efektywny popyt, jeśli nie chcą zbankrutować. Rezultatem tego jest trwały charakter bezrobocia, który nie może być zlikwidowany w wyniku działania samoczynnych mechanizmów rynkowych.

51. Środki zwalczania poszczególnych rodzajów bezrobocia:
Najlepszą walką z bezrobociem jest eliminowanie przyczyn. Całkowite zlikwidowanie bezrobocia w warunkach gosp. rynkowej jest niemożliwe. Polityka państwa winna zmierzać do osiągnięcia stanu pełnego zatrudnienia, które polega na wykorzystaniu szeregu instrumentów mikro - i makroekonomicznych. W zakresie polityki makroekonomicznej wykorzystuje się: - podatki i wydatki budżetowe (instrumenty fiskalne); - stopę procentową i podaż pieniądza (instrumenty pieniężne).
Polityka mikroekonomiczna ma na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy i redukcję bezrobocia, poprzez realizowanie programów pomocy finansowej, zatrudnienia, szkoleń zawodowych i usług pośrednictwa pracy. Ogół tych instrumentów oddziaływania państwa można podzielić na środki zwiększenia popytu na pracę i środki regulowania podaży rynku pracy.

52. Problem bezrobocia w gospodarce polskiej:
W polskiej gospodarce wiele milionów ludzi jest bezrobotnych. W zależności od tego jakie mamy wyniki, czy to w oparciu o liczbę zarejestrowanych w biurach pracy, czy w oparciu o badania aktywności gospodarczej – to problem bezrobocia okazałby się jeszcze poważniejszy. W Polsce istnieje bezrobocie ukryte. Głównym źródłem zastoju gospodarczego i wysokiego bezrobocia w Polsce jest niedobór kapitału rzeczowego i duża ostrożność angażowania się kapitału obcego. Oznacza to, że bez dodatkowej akumulacji wewnętrznej i napływu kapitału zagranicznego nie będzie możliwości zlikwidowania bezrobocia. Trzeba stosować ekonomię podażową w celu zwiększenia poziomu pełnego zatrudnienia i związanego z nim poziomu produkcji. Koniecznym jest zmniejszenie obciążeń podatkowych osób prawnych i osób fizycznych oraz stworzenie warunków do swobodnego przepływu kapitału rzeczowego i pieniężnego pomiędzy krajami.

53. Istota i mierniki inflacji - druga z chorób makroekonomii:
Inflacja to stan gospodarki wynikający z nadwyżki globalnego popytu nad globalną podażą, co znaczy, że rośnie ogólny poziom cen, a nie ceny pojedynczych towarów. Inflacja stanowi negatywną cechę rozwoju gospodarczego, gdzie ruch cen towarów jest jednokierunkowy, co oznacza, że w okresie boomu gospodarczego ceny rosną ale w okresie spadku - ceny nie spadają i gdy gospodarka znajduje się blisko szczytu to ceny rosną szybciej; gdy jest blisko dna to ceny rosną wolniej. Miarą inflacji jest jej stopa.
Ze względu na ostrość inflacji wyodrębnia się jej następujące odmiany:
- umiarkowana – powolny wzrost cen, mniejszy niż 10 % rocznie i da się kontrolować;
- krocząca – poziom jej waha się powyżej 10 – 99 %, trudna do opanowania i kontroli;
- galopująca – poziom jej osiąga wartości 3-cyfrowe, ludzie wyzbywają się gotówki i rośnie popyt na dobra trwałe;
- hiperinflacja – duże natężenie procesów inflacyjnych, trudno sterować procesami gospodarczymi (1923r.).

54. Źródła i przyczyny inflacji:
Wyróżniamy inflację związaną z popytową stroną rynku (inflacja ciągniona przez popyt) i związaną z podażową stroną rynku (inflacja pchana przez koszty) - reszta w pyt. 27,28 Oprócz tego i. mogą wywołać zmiany popytu na produkty, zmiany technologii wytwarzania i zmiany struktury produkcji. (inne źródło) Przyczyny:
- Rosnące koszty produkcji – koszty spowodowane rosnącymi cenami materiałów, podatków, odsetek (inflacja kosztowa, podażowa, przyczyny po stronie producentów)
- Nadmierny popyt – ludzie mają dużo pieniędzy, zbyt szybki wzrost płac, szybszy niż produkcja (wynik wzrostu zagregowanego popytu)
- Nadmierna ilość pieniądza w obiegu - w budżecie państwa wydatki są większe od dochodu (zwiększają się kredyty i wydatki z nimi związane, więc mamy mniej pieniędzy do dyspozycji)
- Nadmierny popyt inwestorów – wzrasta cena maszyn, urządzeń, ceny usług
- Wzrost eksportu – zmniejsza się podaż więc rosną ceny. Nie ma uniwersalnego sposobu zależy on od przyczyny inflacji i warunków danego kraju.

55. Środki zwalczania inflacji:
Polityka antyinflacyjna powinna polegać na analizie i ocenie gospodarki oraz koncepcji realizowania polityki gospodarczej.
W przypadku polityki zorientowanej popytowo - preferuje się ograniczenie nadmiernego popytu za pomocą polityki fiskalnej poprzez ograniczenie wydatków. W przypadku polityki zorientowanej podażowo preferuje się sterowanie procesami kreowania płac i cen poprzez tworzenie warunków dla rozwoju konkurencji oraz hamowanie handlu.
W walce z inflacją dużą rolę odgrywają bank centralny i rząd.
Bank centralny - stabilizuje walutę krajową, tempo wzrostu gospodarczego i niską stopę inflacji.
Rząd stwarza warunki do polepszenia sytuacji i zmniejszenia bezrobocia.
Sposoby zwalczania inflacji:
- hamowanie wzrostu cen przez odpowiednie hamowanie wzrostu płac,
- dążenie do likwidacji deficytu budżetowego,
- odpowiednia regulacja dopływu pieniądza do obiegu za pośrednictwem polityki BC,
- likwidacja monopoli oraz dążenie do konkurencji doskonałej.

56. Opisać inflację ciągnioną przez popyt:
I. ciągniona przez popyt inaczej inflacja popytowa lub inflacja nabywców., występuje wtedy, gdy w gospodarce pojawia się nadmierny popyt w stosunku do tego jaką podaż rynek może zaoferować, pieniądze tworzące popyt zderzają się z ograniczoną podażą towarów i podbijają ceny, które z kolei wywołują żądanie podwyżki płac. Nadmierny popyt jest następstwem zbyt szybko rosnących wydatków rządowych, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Głównymi winowajcami inflacji popytowej są budżet i BC. Budżet, dlatego, że finansuje nadmierne wydatki za pomocą deficytu budżetowego a BC utrzymuje stopy procentowe na zbyt niskim poziomie co prowadzi do zwiększenia ilości kredytów.

57. Opisać inflacje pchaną przez koszty:
Inflacja związana z podażową stroną rynku nazywa się inflacją pchaną przez koszty (inflacja kosztowa, inflacja dostawców). Występuje, gdy w gospodarce pojawiają się ograniczenia jednego lub kilku zasobów albo cena jednego lub kilku zasobów nadmiernie rośnie. Główną przyczyną inflacji pchanej przez koszty jest wzrost ogólnego poziomu kosztów na skutek wzrostu cen podstawowych surowców i płac; wynika to ze wzrostu kosztów produkcji a tym samym – wzrostu cen wyrobów i usług.

58. Bezrobocie, a inflacja w gospodarce:
Gospodarka rynkowa podlega z roku na rok dużym wahaniom, przy czym jej wzrost i spadek ma charakter tymczasowy. Ważną cechą wahań w gospodarce jest to, że wahania zatrudnienia odwzorowują PKB. Oznacza to, że gdy gospodarka znajduje się w spadku, to zakład zwalnia okresowo pracowników, a zarazem zatrudnia mniej nowych; natomiast gdy gospodarka zaczyna wychodzić z załamania, to zatrudnienie rośnie (firmy przywracają do pracy okresowo zwalnianych i angażują nowych). Bezrobocie zmienia się wraz z cyklem gospodarczym. Kiedy PKB jest wysoki to bezrobocie jest niskie, natomiast, gdy realny PKB jest niski, to bezrobocie jest wysokie.
(Temat, na który prof. zwracał szczególną uwagę!):
Bezrobocie i inflacja to dwie główne choroby makro-gospodarki, dlaczego walcząc z jedną - pogłębia się drugą?
Jeżeli jest recesja – zmniejsza się produkcja i rośnie bezrobocie i głównym problemem jest walka z bezrobociem, gdyż trzeba tworzyć miejsca pracy i inwestować a BC obniża stopy %, by zachęcić do kredytów i skupywać obligacje państwowe, po to, żeby pieniądz poszedł na rynek. Wtedy to zwiększa się popyt, jest kilkakrotnie większy od emisji pieniądza na zakup obligacji i tym samym wzrosną ceny, wzrośnie podaż i wzrasta inflacja. Wobec tego głównym problemem staje się walka z inflacją przez podwyżkę stóp % i sprzedaż obligacji przez BC.

fibi

Dobra rzecz.